Misschien heb je de term reablement weleens gehoord. Maar wat betekent het nou eigenlijk? In de kern gaat het om een andere manier van denken in de zorg: niet automatisch zorgen vóór iemand, maar zorgen dát iemand zelf weer zo veel mogelijk kan doen.

In plaats van taken overnemen, stimuleer je cliënten om eigen regie terug te pakken en zelfredzaamheid te vergroten. Dat kan op kleine schaal beginnen, bijvoorbeeld:

• Zelf koffie zetten

• Weer alleen naar buiten durven

• Zelfstandig douchen zonder hulp

Deze kleine stappen hebben vaak een groot effect op levenskwaliteit én op het zelfvertrouwen van cliënten.

Wat is reablement?

Reablement is een persoonsgerichte zorgaanpak die cliënten helpt om (opnieuw) zelfstandig te functioneren. De zorgverlener is niet alleen ondersteuner, maar vooral coach: iemand die samen met de cliënt kijkt naar wat nog wél mogelijk is, en hoe dat stap voor stap kan worden uitgebreid.

Het doel van reablement is helder:

✅ Meer zelfstandigheid – cliënten hoeven minder afhankelijk te zijn van zorg

✅ Meer eigen regie – de cliënt houdt controle over het dagelijks leven

✅ Meer zelfvertrouwen – door succeservaringen groeit het geloof in eigen kunnen

Waarom reablement juist nu belangrijk is

De zorg voor zelfstandig wonende ouderen staat onder druk. Volgens onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijven knelpunten in de ouderenzorg hardnekkig bestaan, onder andere door een tekort aan passend aanbod en structurele belemmeringen in het systeem.

Reablement kan helpen om die druk te verlichten, door cliënten te versterken in hun eigen kunnen en zo onnodige afhankelijkheid te voorkomen.

Hoe werkt reablement in de praktijk?

1. Van “zorgen voor” naar “zorgen dat”

De kern van reablement in de zorg ligt in een fundamentele mentaliteitsverandering. In de traditionele zorg worden taken vaak direct overgenomen om iemand te ontlasten. Bij reablement draait het juist om het creëren van de juiste omstandigheden en begeleiding, zodat de cliënt zelfredzaam blijft of wordt. Dit kan betekenen dat je als zorgverlener soms bewust niet ingrijpt, maar hulpmiddelen, aanpassingen of motivatie biedt waardoor de cliënt zelfstandig kan handelen.

Voorbeeld: In plaats van iemand aan te kleden, zet je hulpmiddelen in zoals een aankleedstok of een stevige stoel in de badkamer. Zo kan de cliënt met minimale hulp zelf deze taak uitvoeren.

2. Samen doelen stellen

Zelfredzaamheid bij ouderen begint met luisteren. De vraag “Wat wilt u zelf weer kunnen?” vormt de basis van een reablement-traject. Vanuit deze wens formuleer je concrete, haalbare en meetbare doelen die voor de cliënt belangrijk zijn. Dit zorgt voor eigenaarschap en motivatie.

Voorbeeld: Een cliënt wil weer zelfstandig boodschappen doen. Het eerste doel kan zijn: binnen drie weken zelfstandig tot de hoek van de straat lopen, met begeleiding op afstand. Dit doel wordt stap voor stap uitgebreid.

3. Kleine stappen, groot effect

Bij reablement zorg draait alles om haalbare succeservaringen. Door grote doelen op te splitsen in kleine stappen, groeit zowel het vertrouwen als de vaardigheid van de cliënt. Elke succesvolle stap geeft nieuwe energie om door te gaan. Als zorgverlener bouw je je hulp langzaam af, zodat zelfstandigheid duurzaam wordt.

Voorbeeld: Eerst oefent de cliënt met koffie zetten terwijl de zorgverlener meekijkt. Daarna blijft de zorgverlener alleen nog in de buurt, en uiteindelijk zet de cliënt zelfstandig koffie zonder hulp.

4. Interdisciplinaire samenwerking

Reablement bij zelfstandig wonende ouderen werkt het beste als meerdere disciplines samenwerken. Denk aan verpleegkundigen, verzorgenden, ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten en mantelzorgers. Ieder brengt zijn eigen expertise in om de gestelde doelen te bereiken.

Voorbeeld: Een fysiotherapeut helpt bij het verbeteren van de mobiliteit, de ergotherapeut adviseert over praktische aanpassingen in huis, en de verzorgende stimuleert het oefenen tijdens dagelijkse routines. Mantelzorgers ondersteunen door nieuwe vaardigheden ook buiten de zorgmomenten te oefenen.

Deze aanpak maakt reablement tot een effectieve methode om zelfstandigheid, eigen regie en levenskwaliteit te vergroten, terwijl de zorgverlener meer voldoening haalt uit het werk.

Voordelen van reablement

• Voor cliënten: meer onafhankelijkheid, een groter gevoel van controle, meer sociale participatie.

• Voor zorgverleners: meer werkplezier, minder fysieke belasting, meer tijd voor coaching.

• Voor de zorg als geheel: efficiëntere inzet van middelen en een duurzamere vorm van ondersteuning.

Uitdagingen bij implementatie

• Verandering van werkgewoonten: ervaren zorgverleners moeten soms oude patronen doorbreken.

• Tijd en training: reablement vraagt in de beginfase meer tijd en scholing.

• Niet voor iedereen toepasbaar: bij progressieve aandoeningen of ernstige beperkingen is de aanpak soms minder effectief.

Tips om vandaag te starten met reablement

1. Luister eerst – laat de cliënt vertellen wat hij of zij belangrijk vindt.

2. Stel realistische doelen – en vier de kleine successen.

3. Betrek de omgeving – familie en mantelzorgers kunnen het proces ondersteunen.

4. Blijf evalueren – pas het plan aan op basis van voortgang en wensen.

Een aanpak met impact

Reablement is méér dan een methode — het is een visie op zorg waarin zelfredzaamheid en eigen regie centraal staan. Het geeft cliënten meer vrijheid, versterkt het werkplezier van zorgprofessionals en draagt bij aan een toekomstbestendige zorgsector.

Benieuwd naar het effect van dit gedachtegoed op jouw werkgeluk? Lees dan ook onze blog Werkgeluk in de zorg: Waarom jouw welzijn net zo belangrijk is als dat van de patiënt. En ben je nieuw in de sector? Start geïnspireerd met Eerste baan in de zorg? Zo maak je een vliegende start, waarin we je helpen met een vliegende start in rollen waarin zelfstandigheid en coaching centraal staan.

Bij medewerkersindezorg.nl luisteren we naar wat bij jóu past — of je nu ervaring hebt met reablement of juist net begint. We helpen je de plek te vinden waar jouw talent het verschil maakt én waar jouw werkgeluk groeit.